Mulchen in de moestuin

Ik (Katty Vanhee) had velen onder jullie beloofd om een artikel te schrijven over mulchen, hier is het. Meer en meer hoor je moestuin vrienden praten over 'mulchen'. Mul ... wat ?! Mulchen is een techniek in de tuin die vaak gerelateerd wordt aan permacultuur. In de permacultuur maken tuinders een leefomgeving op een manier die voor mens en dier ecologisch duurzaam en stabiel is. Meer over permacultuur in een later artikel. Mulchen werd tot voor kort vaak scheef bekeken door de traditionele moestuiniers maar wint door zijn vele voordelen steeds meer aan populariteit. In dit artikel kom je meer te weten over deze techniek met zijn vreemde naam. Voor de mensen die nu al miljoenen slakken voor de ogen zien, lees toch maar even verder ... en vooral probeer het eens. Mulchen is kort gezegd : de bodem toedekken met organisch materiaal. Vaak wordt stro gebruikt. Maar voor mensen die geen stro hebben of deze moeilijk tot in de moestuin kunnen brengen is er goed nieuws. Je kunt ook mulchen met andere materialen zoals grasmaaisel, kokosdoppen, hooi, kruiden (brandnetels of smeerwortel), groenafval, jong snoei-afval, ... Hoe dik die laag moet zijn hangt af van het materiaal waarmee je mulcht en lees je verder in dit artikel.

Waarom mulchen in de moestuin ?

De bodem bedekken heeft het grote voordeel dat het water weinig tot niet uit je moestuin grond verdampt, je grond blijft vochtiger en je moet in de zomer minder met water zeulen. Ook de gevreesde onkruidzaden in de moestuin hebben niet de kracht om doorheen je mulchlaag te groeien. Je moet dus veel minder door de knieën en rug om onkruid te wieden. Naast deze twee voordelen komt nog een voordeel dat er voor mij uitspringt. Waar de mulchlaag de bodem raakt komen bodemdieren smullen van deze laag die zichzelf ontbindt. Duizenden bodemorganismen per m2 verwerken de laag mulch tot hapklare brokjes voor je planten. Een regenworm doet zich te goed aan de laag grasmaaisel, achteraan zijn lichaam komt humus. Hapklaar goud voor je moestuin planten. Humus maakt je bodemstructuur ook sponsachtig en kruimelig van structuur en vermijdt bodemerosie. Je krijgt met andere woorden top moestuin grond.

Wanneer mulchen in de moestuin ?

'Altijd', zou je kunnen zeggen. Het is minder aan te raden in periodes dat je grond zich moet opwarmen, bijvoorbeeld in de vroege lente. Ik hou er geen rekening mee. Mijn teelten zijn twee weken later dan mensen die niet mulchen maar door de goede voedingsbodem, haal ik dat later wel weer in. !! Het is heel belangrijk dat je je mulch aanbrengt op vochtige grond. De regen heeft tijd nodig om door de laag mulch te sijpelen en je moestuin zou kunnen afzien van de dorst. Sta je voor de start van een nieuwe moestuin of een moestuinbed, dan is de makkelijkste manier om grote stukken karton te verspreiden die je goed bevochtigt. Het karton zal het onkruid verstikken en de wormen zullen feesten door al het organisch materiaal in je gestikt onkruid om te zetten in humus. En humus ... dat is het bruine goud van de moestuin.

Met wat mulchen ?

1. Stro

Stro kun je vinden bij boeren of sommige tuincentra. Volgens de regio waar je woont is het makkelijker of goedkoper om stro te kopen. Voor een moestuinier met een kleine tuin, laat ons zeggen kleiner dan 100m², kun je enkele kleine geperste balen kopen die makkelijk in de koffer van je wagen passen. Die kosten je ongeveer 2 euro per stuk, voor 10 euro kun je al heel wat doen. De balen zijn geperst dus wanneer je ze losmaakt krijg je veel volume. Een laag stro van 15 cm volstaat. Deze laag heeft een jaar nodig om te verteren. Kijk bij voorkeur ook uit naar bio stro.

2. Hooi Net als stro kun je hooi massaal vinden bij je lokale boer in grote of kleine hoeveelheden. De prijs is iets hoger (rond de 3 euro voor een kleine baal). Veel boeren ontvangen subsidies om bloemenweiden te zaaien. Ze kunnen het hooi niet gebruiken voor hun dieren omdat er giftige zaden kunnen inzitten. Dus zijn ze maar al te blij al je er hun van verlost. Dit jaar kreeg ik een 20-tal balen gratis. Hooi is zachter als stro en verspreid zich dan ook makkelijker. Ook ontbindt hooi sneller dan stro. Start je dus pas te mulchen in het voorjaar, gebruik dan eerder hooi (of grasmaaisel) dan stro. Mochten er nog zaden in het hooi aanwezig zijn is dat geen probleem wanneer je de grond permanent afdekt. 15 cm hooi mulch verdwijnt in minder dan 6 maanden. 3. Rcw Je kunt ook RCW gebruiken. Dit is de afkorting voor het Engelse 'Ramial Chipped Wood'. Dit zijn takken van jonge bomen of struiken die door een breker gehaald worden. Dit is met voorsprong de mulch met de meeste voedingswaarde voor de moestuin bodem. Volgens de regio waar je woont is het makkelijk te vinden. Veel tuinverenigingen nemen contact met een professioneel snoeier die maar al te graag af is van zijn gehakseld jong snoeihout. Vaak moet hij betalen om er van af te geraken. Af en toe een aanhangwagen RCW is heel waardevol in de tuin. RCW hoef je niet zo dik aan te brengen. 5 cm volstaat zoniet riskeer je dat de laag aan elkaar gaat klitten en te weinig lucht zal doorlaten voor je planten en hun wortelgestel. Ideaal RCW is van hardhout, naaldhout is ook geschikt maar eerder geschikt voor zuur minnende struiken zoals bramen. Let op, hakselhout is niet hetzelfde als RCW. Hakselhout bevat ook ouder hout ern meer geschikt om paden te maken. RCW is van jonge taken en stuiken en uitstekend voor een mulchlaag. 4. Grasmaaisel Grasmaaisel is top mulch maar moet in een dunne laag van een paar centimeter aangebracht worden wanneer het vers maaisel is. In grote hoeveelheden verhit het en kan het je planten roosteren. Je kunt je gras eerst laten drogen alvorens het te gebruiken als mulch, dan kun je een iets dikkere laag aanbrengen. Heb je zelf niet veel gras, contacteer je buren en vrienden. Ze zullen heel blij zijn dat ze gratis van hun gras af zijn. Het bespaart hen een vuilniszak en een rit naar het containerpark of milieustraat. Bovendien sla je ook nog een praatje, iedereen wint er bij. 5. Dode bladeren Heb je bomen in je tuin, verzamel dan de bladeren in de herfst en leg ze op je moestuin bedden. Heb je grote bladeren zoals deze van esdoorn, plataan of kastanje (die heel traag verteren), rij er dan eens over met je grasmachine. Ze zullen hapklaar zijn voor de wormen in je tuin en ook minder snel wegwaaien in de herfst. Je slaat dus twee vliegen in een klap. Je bent van je rondslingerende bladeren af en je kunt nog eens je gras maaien. De combinatie is een mulchlaag die voldoende koolstof en stikstof aan je moestuin zal geven. Stoffen die je moestuin planten in het voorjaar heel erg nodig hebben. Geen bomen in je tuin ? Weer hetzelfde recept. Maak een wandeling in je buurt en maak een praatje met eigenaars van tuinen met bomen. Die je met open armen zullen ontvangen als ze weten dat jij hun bladeren zult meenemen. De voorbereiding van de moestuin start in de winter met een bladermulch

6. Keukenafval

Niets gaat verloren uit de tuin. Aarzel niet om alle schillen, om het even van wat, op je moestuin bedden te gooien. Ik gebruik zelfs schillen van pompelmoes in kleine stukjes. Vind je het er niet mooi uitzien. Verstop ze onder de mulchlaag. Ze zullen de slakken die toch in iedere moestuin aanwezig zijn vermaken, op die manier laten ze je groenten met rust. 7. Karton Karton is heel makkelijk te vinden. Ga bij je lokale fietsmaker, groentenboer of electrozaak. Probeer ongebleekt, niet bedrukt karton te vinden. De regenwormen zijn gek op karton maar omdat je nooit zeker weeet van war het karton komt en hoe het behandeld is, probeer ik het te vermijden. Ik zal het enkel gebruiken om een nieuw bed onkruidvrij te maken. Je kunt het karton beter vastleggen met tegels of stenen, dit zal vermijden dat het wegwaait. Wanneer je een droge herfst of winter verwacht, giet je het karton ook best voldoende nat wanneer je het aanbrengt. Zo kan de ontbinding van het onkruid en het karton door de wormen meteen beginnen. Je kunt het karton ook nog bedekken met een laag grasmaaisel, zo maak je een heerlijke lasagne voor je wormen. Zonder grasmaaisel is karton ook ideaal voor je wortelgewassenbedden waar je rechtstreeks in zaait. Je kunt het karton verwijderen en meteen omwoelen en zaaien. Bij andere mulch methoden waar er dikke laag ligt kun je bij rechtstreeks zaaien tijd verliezen om de mulch aan de kant te schuiven. 8. Groenbemester Dit is één van mijn favoriete methodes. Meer en meer zaaien moestuiniers groenbemesters in het begin van de herfst of in het begin van de lente. Groenbemesters helpen de bodemstructuur te verbeteren én brengen ook voedingsstoffen in de grond voor toekomstige gewassen. Wanneer je de groenbemesters maait voor ze in bloei gaan heb je massa's organisch materiaal om te mulchen. Werkt mulch nooit in, leg het altijd bovenaan. Niet inwerken is ook minder werk :) Ik zaai verschillende soorten groenbemester en gebruik ze later voor mulch.

En wat met de slakken ???

Hét grootste argument tegen mulchen, lees het overal in iedere moestuin groep op FacEbook: "Mulchen stimuleert de voortplanting van 'die slijmerds die al onze groenten opeten" (slakken). Maar je moet één ding goed weten. Slakken zijn als haaien in de zee. Ze voeden zich hoofdzakelijk met vegetatie dat zich begint te ontbinden. Na inname en vertering van die deels ontbonden vegetatie kakken/poepen ze en voeden ze je moestuin. Weet dat hun aanwezigheid onmiddellijk roofdieren zal aantrekken. Vogels zijn er dol om rond te huppelen in je mulch op zoek naar tal van schelp- en weekdieren. Je groenten worden met rust gelaten. In de herfst zullen padden, grote liefhebbers van slakken zich schuilhouden onder de mulch tegen de vorst. Wanneer je het geluk hebt om egeltjes te hebben in de moestuin, vergeet dan niet om in een hoek van de moestuin wat taken en bladeren te gooien. De familie Egel in je tuin zal je slakken populatie vanzelf reguleren. Nu, ik beloof jullie volgende keer nog een artikel te schrijven over het reguleren van slakken. Aarzel ook niet om op deze site een kijk je te nemen naar alle informatie, recepten, webwinkel en praktische gewasfiches. Katty Vanhee