Witloof kweken uit zaad of uit witloofwortels in 7 stappen

In oktober hebben we de drukte van het moestuinseizoen wel achter de rug. De aardappelen, uien en knoflook liggen veilig in een koele, donkere hoek, klaar voor de keuken. En voor wie aan conserveren doet, zijn de diepvries en glazen potten goed gevuld. In de tuin groeien nog allerlei kolen, knolvenkel, winterprei, wortelen en de laatste prinsessenboontjes. Knoflook kan binnenkort de bodem in, en je kunt nog steeds pootgoed voor winteruien zetten. Maar deze voorbereidingen zijn vooral voor volgend jaar. Wat kunnen we nu nog doen om dit jaar van te genieten? Precies, witlof kweken!

Het is eigenlijk best simpel. Belgen zeggen meestal "witloof" en "Brussels grondwitloof" is zelfs een beschermde merknaam. Nederlanders noemen het "witlof". Omdat witloof toch een beetje een Belgische trots is, het witte goud, houden wij het hier lekker bij "witloof" en wisselen we af en toe naar witlof. Als je je daar aan stoort, kun je gewoon het 'ootje' weglaten. Beide termen worden in het woordenboek geaccepteerd!

Witloof en andijvie zijn niet hetzelfde, hoewel ze beide tot de cichorea familie behoren. Witloof, ook wel cichorei genoemd, wordt vooral gekweekt voor de bladeren die onder de grond worden gevormd en die afgekweekt worden tot de bekende witloofstronkjes, die zijn wit van kleur. Andijvie daarentegen wordt gekweekt voor de groene bladeren die boven de grond groeien en heeft een andere smaak en textuur. Ze worden beide vaak gebruikt in salades, maar ze hebben dus verschillende eigenschappen en gebruiksmogelijkheden.

Witloof kweken is een traag proces, maar absoluut de moeite waard. Het is een van de meest bevredigende teelten in de moestuin. En het mooiste? Je hoeft er niet altijd voor naar buiten. Als je witlofwortels koopt, kun je alles in een koele, donkere ruimte in je huis laten groeien. In deze gids leer je bovendien hoe je zelf witloof kunt zaaien. Veel leesplezier! Wil je beginnen met witloof kweken met wortels? Ga dan meteen naar stap 4. Deze variëteit is perfect voor zaaien in emmers of bakken.

Witloof groeit het beste in een bodem die niet te veel organisch materiaal of stikstof bevat. Dus laat die compost en universele meststof maar achterwege! Wat je wel nodig hebt als bemesting, zijn 2 handjes vinassekali en een soeplepel magnesiumsulfaat per meter. Meng dit goed door de grond. Kalium is zeker belangrijk bij de teelt van witlof. Het speelt een cruciale rol in verschillende processen, zoals de fotosynthese, waterregulatie en de opname van andere voedingsstoffen. Kalium helpt ook bij de ontwikkeling van sterke wortels en draagt bij aan de kwaliteit en smaak van de witlof. Een goede kaliumvoorziening kan dus bijdragen aan een betere groei en een hogere opbrengst.

• Maak op een zonnige plek in je moestuin een zaaigeultje met een schopje 
• Voeg een laagje gezeefde zaai- en stekgrond toe om je witloofzaden een vliegende start te geven – dit werkt prima, net zoals bij wortelen. 
• Zaai je witlofzaad in de lente (begin mei tot begin juni is ideaal) in rijen op een diepte van 5 millimeter, met een rijafstand van 30 centimeter. 
• Dun de jonge plantjes uit tot een plantafstand van 12-15 centimeter uit elkaar. Dit lijkt misschien veel ruimte, maar het verschil tussen stevige wortels en zwakke plantjes is enorm.

Na 110 tot 130 dagen zullen je planten flink groen loof hebben – dat is volkomen normaal. Gebruik een woelvork of spitvork om de aarde los te maken en de wortels voorzichtig vrij te krijgen. Wees voorzichtig om de wortels niet te beschadigen; alle energie voor de volgende groeifase zit namelijk opgeslagen in die wortels.

Hoe beter je de wortels oogst, hoe meer en hoe vaker je straks van je witloof kunt genieten. Als je de planten hebt geoogst met zowel wortel als loof, leg ze dan gedurende een tijd van 14 dagen op je moestuinbodem om te rusten. Dit helpt de wortels om zich voor te bereiden op de volgende stap.

Hier loopt het vaak fout als je witloof kweekt. Geef je witlof water na het zaaien, maar je moet oppassen dat je niet te veel water geeft. Een gelijkmatige vochtigheid is ideaal, vooral tijdens de kiemperiode. Zorg ervoor dat de bovenste laag van de grond niet uitdroogt, maar voorkom dat de wortels in het water staan. Zodra de planten groter zijn, hebben ze minder frequent water nodig, vooral als het weer niet te warm of droog is.

Gebruik in deze fase een schoon, scherp mes om het loof 2 tot 4 cm boven de wortel af te snijden; 3 cm is ideaal. Zorg ervoor dat je de wortels recht afsnijdt om mooie stukken witloof te krijgen. De bladeren kun je gerust op de composthoop leggen; ze zijn rijk aan stikstof en zullen je compost zeker ten goede komen.

De witloofwortels kunnen best lang zijn, maar je kunt ze terugsnijden tot ongeveer 20 cm.

In de winter, als het buiten koud en nat is, kun je je witloofwortels prima binnen verder laten groeien, dit is voor mij al een zeer succesvolle methode gebleken. Zet de wortels verticaal in een emmer of witloof forceer kweekbak , zo dicht mogelijk tegen elkaar. Strooi gezeefde zaai- en stekgrond of gewone fijn tuingrond tussen de wortels. Laat de emmer regelmatig op de grond vallen (zo'n 5 cm hoog) om de aarde goed te laten zakken.

Belangrijk : geef je witloofwortels geen extra voeding, want alle benodigde energie zit al opgeslagen in de wortels! Zodra de wortels goed bedekt zijn met zand of grond, kun je de bovenkant van de pot lichtjes besproeien. Dek de kweekpot af met een deken of een donkere pot en zet hem op een koele plaats, bij voorkeur tussen de 10 en 15 graden Celsius.

Let op: als er licht op je groenten valt, zal je witloof (bitter) groenloof vormen in plaats van de gewenste witte kropjes. Na ongeveer drie weken zullen de eerste kropjes witloof verschijnen. Snijd de stronkjes aan de basis af en trim ze eventueel bij in de keuken.

Een andere manier die sommige mensen gebruiken, is om de kweekbak of -emmer te kantelen en laagjes van aarde en witloofwortels te maken: aarde/wortels/aarde/wortels/... en uiteraard eindigen met aarde.  Dit bootst een beetje de techniek van inkuilen na en werkt ook prima.

Wil je je witloof in de grond laten groeien? 

• Maak dan een kuil of put van ongeveer 25 cm diep. Als je een verhoogd bed gebruikt, zorg dan dat het 25 cm hoger staat en je genoeg gezonde aarde hebt. 
• Maak een schuine kant aan je kuil en leg de eerste laag wortels tegen de wand. De wortels liggen nu schuin, in een hoek van 45 graden.
• Bedek de wortels met een laag gewone tuinaarde tot ze goed bedekt zijn. Leg dan een tweede laag wortels en herhaal dit tot je kuil vol is. 
• Geef de wortels één keer goed water en verder niet meer; witloof is gevoelig voor schimmels, dus één keer water geven is voldoende.
• Dek de kuil af met een laag stro of hooi en een zwart, luchtdoorlatend doek. 
• Na drie weken kun je beginnen met oogsten. Begin met de laatst ingekuilde wortels. 
• Trek de wortel voorzichtig uit de kuil of snijd hem af met een scherp, schoon mes als dat makkelijker gaat.
• Het deel witlofwortels dat je niet meteen gebruikt kun je op een donkere, frisse en luchtige plaats bewaren. Stop ze niet in een zak of leg er geen deken over. Anders gaan ze schimmelen.

Hou regelmatig een oogje in het zeil onder de deklaag waar je je witloofwortels in het donker laat groeien. Afhankelijk van de vochtigheid, temperatuur en luchtcirculatie in de ruimte, kun je wat extra water geven aan de emmer of kweekpot.

De ingekuilde wortels hebben verder weinig aandacht nodig, maar als je na drie weken niets ziet, kan er iets mis zijn, zoals te weinig water. Vergeet niet: witloof bestaat voor 98% uit water, dus het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je wortels voldoende vochtig blijven.

Witloof kan last krijgen van de witloof mineervlieg of slijmrot. De mineervlieg komt niet vaak voor en wordt meestal alleen in professionele teelt bestreden. Slijmrot kan worden meegenomen met de grond of dekgrond die je gebruikt, en ook de wortels kunnen worden aangetast als je grond te veel stikstof of humus bevat.

Om de kans op schimmel te verkleinen, kun je overwegen om witloofwortels van goede kwaliteit te kopen. Deze bieden vaak meer garantie voor een gezonde, schimmelvrije oogst.

Zelf je witloof kweken, vooral in de winter, wordt steeds belangrijker. Door witloof zelf te kweken, vermijd je dat er duizenden tonnen voedsel van ver moeten worden aangevoerd. Seizoensgroenten zoals witloof helpen om de uitstoot van transportmiddelen te verminderen.

Heb je iets aan deze informatie gehad en overweeg je om zelf aan de slag te gaan? Kijk dan eens in onze webshop producten voor de beste moestuinspullen zoals witloofwortels . We zorgen voor topkwaliteit voor een optimaal resultaat en willen je dolgraag helpen met het vinden van de juiste producten voor jouw moestuin.

Veel plezier met het kweken van je eigen witloof!