Witloof kweken uit zaad of uit witloofwortels in 7 stappen

Het is eigenlijk best simpel. Belgen zeggen meestal "witloof" en "Brussels grondwitloof" is zelfs een beschermde merknaam. Nederlanders noemen het "witlof". Omdat witloof toch een beetje een Belgische trots is, het witte goud, houden wij het hier lekker bij "witloof" en wisselen we af en toe naar witlof. Als je je daar aan stoort, kun je gewoon het 'ootje' weglaten. Beide termen worden in het woordenboek geaccepteerd!

Hoewel we witloof en andijvie vaak in één adem noemen, zijn het echt twee verschillende groenten die we kunnen kweken! Beide behoren tot onze geliefde cichoreifamilie en groeien gewoon lekker in de volle grond, maar het doel van onze teelt verschilt behoorlijk. We kweken witloof speciaal voor die prachtige witte kropjes die onder de grond groeien, terwijl we andijvie juist oogsten voor het groene blad dat boven de grond verschijnt. Die licht bittere smaak van witloof maakt het zo geliefd in salades en warme gerechten - echt heerlijk! Andijvie heeft een veel mildere smaak en een zachtere textuur die je meteen proeft. Waar we bij witloof vooral focussen op dikke wortels kweken en die witte kroppen forceren, draait het bij andijvie om het laten groeien van een mooie bos groene bladeren. Beide groenten zijn super veelzijdig in onze keuken, maar het verschil zit hem dus in hoe we ze kweken en oogsten, en welke delen van de plant we uiteindelijk op ons bord krijgen.

Witloof, oftewel onze geliefde Cichorium intybus, is zo'n bijzondere plant waar we als moestuiniers helemaal vrolijk van worden! Deze geweldige groente heeft een hele eigen manier van groeien die ons keer op keer verrast. Stel je voor: we planten een zaadje en uit de grond komt eerst een stevige penwortel die diep naar beneden duikt, op zoek naar alle goede voedingsstoffen die de aarde te bieden heeft. Terwijl wij genieten van het groene loof dat vrolijk boven de grond groeit, werkt die wortel keihard door om zich stevig te ontwikkelen. En dan komt het mooiste deel - het forceren! We oogsten die prachtige wortels en geven ze een tweede kans in een donkere plek, waar ze hun magie kunnen uitvoeren. Plots groeien er witte kroppen die hun eigen karakteristieke bittere smaakje ontwikkelen, als kleine schatten die we met onze eigen handen hebben helpen ontstaan. Het geheim zit hem in die wortels van Cichorium intybus - hoe dikker en gezonder we ze weten te kweken, hoe mooier onze witlof wordt. Door deze unieke teeltwijze creëren we niet alleen voedingsrijke bladeren voor op ons bord, maar beleven we ook het pure plezier van samen met de natuur iets bijzonders te maken in onze eigen moestuin.

Witloof kweken is een traag proces, maar absoluut de moeite waard. Het is een van de meest bevredigende teelten in de moestuin. En het mooiste? Je hoeft er niet altijd voor naar buiten. Als je witlofwortels koopt, kun je alles in een koele, donkere ruimte in je huis laten groeien. In deze gids leer je bovendien hoe je zelf witloof kunt zaaien.  Er zijn verschillende methoden voor het kweken van witlof, die we in deze gids bespreken. 

Veel leesplezier! Wil je beginnen met witloof kweken met wortels? Ga dan meteen naar stap 4. Deze variëteit is perfect voor zaaien in emmers of bakken.

Witloof groeit het beste in een bodem die niet te veel organisch materiaal of stikstof bevat. Dus laat die compost en universele meststof maar achterwege! Wat je wel nodig hebt als bemesting, zijn 2 handjes kaliummeststof en een soeplepel magnesiumsulfaat per meter. Meng dit goed door de grond. Kalium is zeker belangrijk bij de teelt van witlof. Het speelt een cruciale rol in verschillende processen, zoals de fotosynthese, waterregulatie en de opname van andere voedingsstoffen. Voor een optimale groei is het aan te raden om de bovenste laag te mengen met compost, zodat de grond luchtiger wordt. Een luchtige structuur van de bodem is belangrijk voor een goede wortelgroei.of zaden

Kalium helpt ook bij de ontwikkeling van sterke wortels en draagt bij aan de kwaliteit en smaak van de witlof. Een goede kaliumvoorziening kan dus bijdragen aan een betere groei en een hogere opbrengst.

• Maak op een zonnige plek in je moestuin een zaaigeultje met een schopje
• Voeg een laagje gezeefde zaai- en stekgrond toe om je witloofzaden een vliegende start te geven – dit werkt prima, net zoals bij wortelen.
• Zaai je witlofzaad of zaden in de lente (begin mei tot begin juni is ideaal) in rijen op een diepte van 5 millimeter, met een rijafstand van 30 centimeter. Witlof wordt meestal direct in de volle grond gezaaid; volle grond zaaien zorgt voor sterke wortels.
• Dun de jonge plantjes uit tot een plantafstand van 12-15 centimeter uit elkaar. Dit lijkt misschien veel ruimte, maar het verschil tussen stevige wortels en zwakke plantjes is enorm.
• Voor je witlof zaait is het belangrijk om te weten dat er verschillende rassen en soorten witlof bestaan. De keuze van het ras bepaalt mede de teeltwijze en het uiteindelijke resultaat. Sommige soorten witlof zijn beter geschikt voor bepaalde teeltomstandigheden of gebruiksmogelijkheden dan andere.

Na 110 tot 130 dagen zullen je planten flink groen loof hebben – dat is volkomen normaal. Gebruik een woelvork of spitvork om de aarde los te maken en de wortels voorzichtig vrij te krijgen. Wees voorzichtig om de wortels niet te beschadigen; alle energie voor de volgende groeifase zit namelijk opgeslagen in die wortels. Het is belangrijk om de lange wortels eventueel gelijk te maken, zodat je een gelijkmatige groei krijgt.

Hoe beter je de witlofwortels oogst, hoe meer en hoe vaker je straks van je witloof kunt genieten. Gezonde witlof wortels zijn essentieel voor een goede oogst.  Als je de planten hebt geoogst met zowel wortel als loof, leg ze dan gedurende een tijd van 14 dagen op je moestuinbodem om te rusten. Dit helpt de wortels om zich voor te bereiden op de volgende stap.

Hier loopt het vaak fout als je witloof kweekt. Geef je witlof water na het zaaien, maar je moet oppassen dat je niet te veel water geeft. Een gelijkmatige vochtigheid is ideaal, vooral tijdens de kiemperiode. Zorg ervoor dat de bovenste laag van de grond niet uitdroogt, maar voorkom dat de wortels in het water staan. Zodra de planten groter zijn, hebben ze minder frequent water nodig, vooral als het weer niet te warm of droog is.

Let er daarnaast op dat de jonge plantjes niet aan constant licht worden blootgesteld, omdat dit de groei negatief kan beïnvloeden.

Gebruik in deze fase een schoon, scherp mes om het loof 2 tot 4 cm boven de wortel af te snijden; 3 cm is ideaal.  Op deze manier wordt het loof afgesneden zodat de wortels klaar zijn voor de volgende fase van de witlof teelt.  Zorg ervoor dat je de wortels recht afsnijdt om mooie stukken witloof te krijgen. De bladeren kun je gerust op de composthoop leggen; ze zijn rijk aan stikstof en zullen je compost zeker ten goede komen.

De witloofwortels kunnen best lang zijn, maar je kunt ze terugsnijden tot ongeveer 20 cm. Deze ingekorte wortels worden ook wel witlof pennen genoemd en zijn ideaal om direct te planten voor het kweken van witlof.

In de winter, als het buiten koud en nat is, kun je je witloofwortels prima binnen verder laten groeien, dit is voor mij al een zeer succesvolle methode gebleken. Je kunt witlof ook in een emmer of bak kweken. Zet de wortels verticaal in een emmer of witloof forceer kweekbak , zo dicht mogelijk tegen elkaar voor een optimale oogst.  Strooi gezeefde zaai- en stekgrond of gewone fijn tuingrond tussen de wortels. Laat de emmer regelmatig op de grond vallen (zo'n 5 cm hoog) om de aarde goed te laten zakken.

Belangrijk : geef je witloofwortels geen extra voeding, want alle benodigde energie zit al opgeslagen in de wortels! Zodra de wortels goed bedekt zijn met zand of grond, kun je de bovenkant van de pot lichtjes besproeien. Dek de kweekpot af met een deken of een donkere pot en zet hem op een koele plaats, bij voorkeur tussen de 10 en 15 graden Celsius.

Let op: als er licht op je groenten valt, zal je witloof (bitter) groenloof vormen in plaats van de gewenste witte kropjes. Na ongeveer drie weken zullen de eerste kropjes witloof verschijnen. Snijd de stronkjes aan de basis af en trim ze eventueel bij in de keuken.

Een andere manier die sommige mensen gebruiken, is om de kweekbak of -emmer te kantelen en laagjes van aarde en witloofwortels te maken: aarde/wortels/aarde/wortels/... en uiteraard eindigen met aarde. Dit bootst een beetje de techniek van inkuilen na en werkt ook prima.

Witlof kweken bestaat uit twee fases: eerst kweek je de penwortel, daarna vormt zich de witte krop. Tijdens het inkuilen is het belangrijk om de juiste omstandigheden te creëren, zoals het gebruik van een laag aarde en, bij sommige soorten, een laagje grond voor compacte kropjes.

Wil je je witloof in de volle grond laten groeien?

• Maak dan een kuil of put van ongeveer 25 cm diep. Als je een verhoogd bed gebruikt, zorg dan dat het 25 cm hoger staat en je genoeg gezonde aarde hebt.
• Maak een schuine kant aan je kuil en leg de eerste laag wortels tegen de wand. De wortels liggen nu schuin, in een hoek van 45 graden.
• Bedek de wortels met een laag gewone tuinaarde tot ze goed bedekt zijn. Het is belangrijk om de wortels te bedekken met een laag aarde, zodat de groei goed verloopt.
• Sommige oudere soorten witlof hebben een extra laagje grond nodig om mooie, compacte kropjes te vormen.
• Leg dan een tweede laag wortels en herhaal dit tot je kuil vol is.
• Geef de wortels één keer goed water en verder niet meer; witloof is gevoelig voor schimmels, dus één keer water geven is voldoende.
• Dek de kuil af met een laag stro of hooi en een zwart, luchtdoorlatend doek.
• Na drie weken kun je beginnen met oogsten. Begin met de laatst ingekuilde wortels.
• Trek de wortel voorzichtig uit de kuil of snijd hem af met een scherp, schoon mes als dat makkelijker gaat.
• Het deel witlofwortels dat je niet meteen gebruikt kun je op een donkere, frisse en luchtige plaats bewaren. Stop ze niet in een zak of leg er geen deken over. Anders gaan ze schimmelen.

Hou regelmatig een oogje in het zeil onder de deklaag waar je je witloofwortels in het donker laat groeien. Afhankelijk van de vochtigheid, temperatuur en luchtcirculatie in de ruimte, kun je wat extra water geven aan de emmer of kweekpot. Zorg dus dat je goed let op zowel de vochtigheid als de temperatuur om een optimale groei te garanderen.

De ingekuilde wortels hebben verder weinig aandacht nodig, maar als je na drie weken niets ziet, kan er iets mis zijn, zoals te weinig water. Vergeet niet: witloof bestaat voor 98% uit water, dus het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je wortels voldoende vochtig blijven.

Witloof kan last krijgen van de witloof mineervlieg of slijmrot. Witlof groeit onder de grond in lichtarme omstandigheden, wat de kans op bepaalde ziekten kan beïnvloeden. De mineervlieg komt niet vaak voor en wordt meestal alleen in professionele teelt bestreden. Slijmrot kan worden meegenomen met de grond of dekgrond die je gebruikt, en ook de wortels kunnen worden aangetast als je grond te veel stikstof of humus bevat. Witlof komt uit de witte, lichtarme bladeren die onder de grond groeien.

Om de kans op schimmel te verkleinen, kun je overwegen om witloofwortels van goede kwaliteit te kopen. Deze bieden vaak meer garantie voor een gezonde, schimmelvrije oogst. Je kunt witlof telen door de juiste omstandigheden te creëren, zodat de planten optimaal ontwikkelen. Een slechte bodemstructuur kan leiden tot kleine kropjes, wat de kwaliteit van de witlof beïnvloedt. Bemesting van witlof bevordert een gezonde ontwikkeling van de planten. Na de eerste oogst kun je soms een tweede oogst verkrijgen door de wortels te laten staan. Gezonde wortels zorgen voor een betere opbrengst. Het is belangrijk om witlof goed te oogsten en schoon te maken om de kwaliteit te behouden.

Zelf je witloof kweken, vooral in de winter, wordt steeds belangrijker. Door witloof zelf te kweken, vermijd je dat er duizenden tonnen voedsel van ver moeten worden aangevoerd. Seizoensgroenten zoals witloof helpen om de uitstoot van transportmiddelen te verminderen.

Heb je iets aan deze informatie gehad en overweeg je om zelf aan de slag te gaan? Kijk dan eens in onze webshop producten voor de beste moestuinspullen zoals witloofwortels . We zorgen voor topkwaliteit voor een optimaal resultaat en willen je dolgraag helpen met het vinden van de juiste producten voor jouw moestuin.

Veel plezier met het kweken van je eigen witloof!