Winteruien kweken in 13 stappen voor een vroege oogst

Winterplantuien zijn echt een handig zaadje voor je moestuin - je plant ze gewoon in het najaar en kunt al vroeg in het voorjaar verse uien oogsten. Deze slimme uien zijn speciaal geselecteerd omdat ze lekker stevig zijn tegen kou, en ze ontwikkelen zo'n fijne, stevige huid. Door die vaste huid blijven je winterplantuien veel langer goed dan gewone uien die je in het voorjaar plant - superhandig dus! Je krijgt niet alleen vroeg in het jaar verse uien uit je eigen tuin, maar ze zijn ook nog eens minder vatbaar voor ziekten en kunnen prima tegen de Nederlandse kou. Perfect voor als je net als wij niet kunt wachten om weer verse dingen uit de tuin te halen!

Start je grondvoorbereiding in de late zomer of herfst. Je kunt je plantuitjes al planten vanaf augustus maar de meeste moestuiniers wachten tot oktober wanneer het weer wat gekoeld is. Je kunt zelfs wachten tot in november maar dan mag de grond nog niet gecompacteerd zijn door vorst.

Kies een zonnig plekje in de tuin. Winteruien zijn winterhard genoeg om in moeilijke weersomstandigheden te overleven, maar ze houden er toch van om in de zon te staan.

Voordat je begint met het planten van je winterplantuien, is het echt handig om eerst even goed voor je grond te zorgen. Uien zijn namelijk dol op luchtige, losse aarde waar hun worteltjes zich lekker kunnen uitstrekken – net als wij graag een beetje ruimte willen om ons goed te voelen! Pak je woelvork of spitvork erbij en maak de grond tot ongeveer 30 cm diep los.

Zo krijgen de wortels van je uien alle ruimte die ze nodig hebben om te groeien en fijn voedingsstoffen op te kunnen nemen. Werk je toevallig op wat zwaardere kleigrond? Geen zorgen – meng gewoon wat compost of zand door de aarde om het geheel wat losser en doorlatender te maken. Een beetje extra liefde voor je grond zorgt uiteindelijk voor sterke planten en een heerlijke oogst waar je echt trots op kunt zijn.

Om je winterplantuien goed te laten groeien, kun je de grond het beste wat extra voeding geven. Je pootuien zullen je er dankbaar voor zijn.  Vinassekali of potas is een fijne natuurlijke meststof die boordevol kalium en stikstof zit, precies wat je uien nodig hebben. Het zorgt ervoor dat je uien mooie stevige knollen vormen en geeft ze de kracht om ziektes en de strenge winter goed door te komen. Strooi gewoon ongeveer 100 gram potas over 1 vierkante meter en werk het lekker door de bovenste 10 cm van je grond – niet moeilijk doen, gewoon even met je handen in de aarde. Zo geef je je plantjes een fijne start en kun je in het voorjaar genieten van een gezonde groei en een mooie rijke oogst.

Plant elke poot ui 2,5 tot 5 cm diep. In zandgrond kun je hem iets dieper plaatsen dan in kleigrond. Wanneer je bovenstaande stappen gevolgd hebt, heb je losse aarde en kun je de uitjes planten met hun topje net boven de grond. Let wel op dat vogels die topjes niet aanschouwen voor wormen, want dan worden je poot uitjes uitgepikt. Insectengaas kan hier een oplossing bieden, wanneer het warmer wordt, beschermt het gaas je uien ook tegen de uivlieg.

Plaats de pootuien 10 tot 15 cm uit elkaar. Wil je grotere uien, plaats ze dan verder uit elkaar en omgekeerd. Tussen elke rij laat je ongeveer 30 cm. 30 cm is een schoenmaat 45. Mensen met kleinere voeten zetten hun rijen uien best nog een paar centimeter verder uiteen.

Bedek je plant uien eventueel met een mulch laag. Zo verdampt het water minder en verblijven je winteruien ook in iets warmere grond dan wanneer je het niet doet. Mulch kan bestaan uit stro, bladeren, compost enzovoorts.

Geef de uien tijdens de eerste 3 weken twee keer per week water. Op dat moment hebben je uien al een wortelgestel. Na die twee weken vermijd je water, zeker als de grond bevroren is. Eens de grond na de winter opwarmt kun je je gieter weer boven halen wanneer je ziet dat de grond hard, gebarsten of droog is.

Geef de uien twee dosissen BIO meststof voor uien. De eerste keer voor een potentiële vorstperiode (eind oktober - begin november). De tweede keer bemest je in de lente (april). Dit zal resulteren in dikke uien.

Hou je uien bed onkruid vrij. In het grootste deel van de teelt van winter ui is onkruid niet zo een probleem, wanneer het koud is groeit het onkruid niet zo snel. Maar zie je echter onkruid bij de eerste zonnestralen, verwijder onmiddellijk. Onkruid vecht onderling met de uien om voedingsstoffen en water. Dit resulteert in kleine, droge uien.

Pas voor ziektes. In het begin van de teelt zul je geen problemen ondervinden maar eens de aarde in voorjaar opwarmt worden allerhande schimmels en schadelijke insecten actief. Insectengaas kan hier vanaf maart een oplossing bieden. In het begin van de teelt zorgt insectengaas er ook voor dat vogels niet bij het pootgoed kunnen.

Het loof van uien kun je in de lente oogsten vanaf het 10 cm lang is. Je kunt je met een tuinschaar afknippen en gebruiken in alle recepten waar ja anders ui zou in gebruiken. Knip wel niet al het loof van dezelfde ui.

Oogst de uien van zodra het loof bruin wordt, dat gebeurt tussen mei en juli afhankelijk van het weer en het moment van aanplant. Krijgen de uien voordat het loof bruin wordt een zaadzakje op het loof, dan gaat er iets fout in je teelt. Dit verschijnsel is een teken dat de plant in paniek is en zich wil voortplanten. De reden kan zijn dat er te weinig voeding is of omdat de grond te compact geworden is waardoor de plant te weinig voedingsstoffen kan opnemen. Oogst deze uien snel, hun smaak neemt dagelijks af. Wanneer het loof afsterft en je uien klaar zijn, kun je ze bij het loof omhoog trekken of een riek gebruiken om de wortels los te maken. Verwijder (in tegenstelling tot bij aardappelen) zoveel mogelijk aarde voor je ze te drogen legt. Droog je uien tot ze een donkere schil krijgen en bewaar ze daarna in een donkere, koele plaats. 

Verwijder zoveel mogelijk huid voor je je uien bewaart. Hoe meer huid je verwijdert, hoe droger je uien zullen worden, hoe langer ze bewaren. Je kunt ook overwegen om een uien vlecht te maken. Hang de uien op om te drogen of droog ze op een rooster.

• Plantuien
• Woelvork
• Een gieter
• Een snoeischaar
• Meststof
• Insectengaas
• Compost

Veel succes! Warme groeten, Tom.