Basilicum zaaien en kweken in pot en tuin

• Zaaidiepte: ongeveer 0,3 cm. Je kunt de zaden eventueel met een dun laagje potgrond bedekken. Basilicum zaden hebben licht nodig om goed te ontkiemen; een dun laagje potgrond helpt uitdroging te voorkomen.

• Zaaiafstand: 5 cm tussen de zaadjes, in alle formaten potjes mogelijk. Zaai 2 zaden per plantgaatje en dun later uit tot het beste plantje.

• Kiemtemperatuur & kiemtijd: 21–29 °C, de zaden zullen bij de juiste temperatuur en vochtigheid binnen ongeveer 5–10 dagen kiemen. Het proces van kiemen en ontkiemen begint zodra de zaden voldoende warmte en vocht krijgen.

• Plantafstand: het volledige zaaipotje uitplanten. In volle grond circa 25 cm ruimte rond de plantjes laten of in een grote pot uitplanten.

• Uitplanten: bij 2 echte blaadjes in een grote pot, bij 6 echte blaadjes buiten in volle grond.

• Groeicyclus: ongeveer 125 dagen.

• Voorzaaien binnen/glas: Je kunt basilicum al in het vroege voorjaar, bijvoorbeeld in maart, voorzaaien op de vensterbank. Door basilicum voor te zaaien, heb je een langere oogstperiode. Zaai bij voorkeur in april–mei, verplant de voorgezaaide planten in mei–juni en oogst van juli tot en met oktober.

• Ter plekke zaaien: Vanaf half mei, zodra de kans op nachtvorst voorbij is, kun je basilicum buiten in de volle grond zaaien. Dit kan tot en met juli. Oogsten kan dan van augustus tot en met oktober.

• Gewasgroep: kruiden.
• Gewasfamilie: lipbloemenfamilie.
• Hoogte: ongeveer 20–60 cm.
• Door regelmatig toppen en het oogsten van de bladeren wordt de plant groter en voller.
• Groeicyclus: ca. 125 dagen.
• Vorstresistent: nee, gevoelig voor vorst en koude.
• Wortelsysteem: worteldiepte ongeveer 20–30 cm.
• Favoriete bodem: pH 5,1–8,5, bij voorkeur zandgrond in volle grond; in pot een goede moestuinpotgrond.
• Bemesting: elke maand licht bijmesten met universele mestkorrels.

Standplaats: 🌞 veel zon. Basilicum groeit het beste op een beschutte plek in de volle zon, waar de plant beschermd is tegen wind en kou.

Water geven: 💧💧 matig water in volle grond, 💧💧💧 ruim water in pot.

• Tomaat
• Aardappel
• Asperge
• Bonen
• Rode biet
• Anijs
• Paprika

• Salie
• Warmoes / snijbiet

Basilicum is gevoelig voor slakkenvraat en kan slecht tegen vorst en koude. Gele blaadjes zijn vaak een teken van te veel water geven of juist uitdroging, dus let goed op de vochtregulatie van de plant. Bescherm jonge plantjes en wacht met uitplanten tot de minimumtemperaturen boven 15 °C liggen.

Wanneer de zaailingen hun eerste 6 blaadjes hebben, knijp je de twee bovenste blaadjes weg. De plant vormt dan zijtakjes. Door regelmatig blaadjes te blijven plukken, stimuleer je de plant om nieuwe blaadjes te maken. Pluk steeds de verse blaadjes van bovenaf; dit bevordert de groei en vertakking. Zo kan je tot ongeveer 100 dagen blijven plukken.

Alle delen van basilicum, zoals de blaadjes en bloemen, zijn eetbaar en kunnen veilig in gerechten worden gebruikt. Basilicumblaadjes kan je vers gebruiken, drogen of invriezen in ijsblokjes voor later gebruik. Bewaar gedroogd blad in een goed afgesloten pot of blik.

Basilicum is zo’n kruid dat meteen iets oproept. Een warme zomerdag, rijpe tomaten op het aanrecht en die frisse, kruidige geur die alles samenbrengt. Veel mensen halen snel een potje in huis, zetten het in de keuken en hopen op het beste. Helaas houdt zo’n supermarktplantje het vaak maar even vol. Zelf basilicum zaaien, telen en opkweken is gelukkig een heel ander verhaal. Met eigen kweek heb je meer controle over de groei en kwaliteit van je basilicum. Met wat warmte, licht en aandacht groeit het uit tot een sterke plant waar je wekenlang van kunt blijven plukken. Let er wel op dat je jonge planten geleidelijk laat wennen aan buitenomstandigheden voordat je ze definitief uitplant.

Basilicum is een eenjarig kruid uit de lipbloemenfamilie dat vooral houdt van warmte, zonlicht en regelmaat. Het groeit zowel in potten als in volle grond, zolang het maar beschut en warm staat. Kou is zijn grootste vijand en daar is het meteen duidelijk over: zodra de temperaturen zakken, vertraagt de groei of stopt die helemaal.

Wat goed is om te weten:

• basilicum kan niet tegen vorst

• het groeit snel, maar vraagt wel verzorging

• regelmatig oogsten maakt de plant voller

• warmte is geen luxe, maar een voorwaarde

Wie dat in het achterhoofd houdt, is al goed vertrokken.

Nu je weet wat basilicum nodig heeft, kijken we eerst naar het voorzaaien. 

Voorzaaien gebeurt in luchtige zaai- en stekgrond. Die is fijn van structuur en helpt de zaailingen vlot wortelen zonder te veel voeding te geven. Vul potjes of trays, druk de grond zachtjes aan en maak ze licht vochtig.

Wanneer de plantjes later naar een grotere pot verhuizen:

• kies je een ruime pot met gaten onderaan

• gebruik je een goede moestuinpotgrond

• zorg je dat overtollig water weg kan

• wees voorzichtig bij het verplanten zodat je de worteltjes van de zaailingen niet beschadigt

Zo krijgen de wortels ruimte om zich verder te ontwikkelen.

Zaai je basilicum meteen buiten, dan is een losse, goed opgewarmde bodem superbelangrijk. Werk de grond fijn, haal stenen en kluiten weg en kies een zonnige plek. In volle grond doet basilicum het vooral goed op lichtere zandgrond.

Dan komt het leukste deel: het zaaien zelf.

Voorzaaien kan van april tot mei binnen of onder glas. Dat geeft je een mooie voorsprong. Rechtstreeks zaaien in volle grond kan van mei tot juli, op voorwaarde dat de bodem voldoende warm is.

• zaai op ongeveer 0,3 cm diepte

• houd 5 cm afstand tussen de zaadjes

• zaai 2 zaadjes per plantgaatje

• dun later uit tot het sterkste plantje

Bij een temperatuur van 21 tot 29 °C komen de eerste zaailingen meestal na 5 tot 10 dagen piepen. Dat moment blijft elke keer opnieuw genieten.

Voorzaaien doe je binnen of in de kas. Uitplanten naar een grotere pot kan al bij 2 echte blaadjes. Buiten in volle grond wacht je tot de plant 6 echte blaadjes heeft en de nachttemperaturen stabiel boven 15 °C blijven.

Nu je basilicum goed gestart is, draait alles om regelmaat.

• in volle grond geef je matig water

• in potten mag je ruimer water geven

• laat de grond tussendoor licht opdrogen

Voeding mag, maar hou het bescheiden:

• één keer per maand licht bijmesten met universele mestkorrels volstaat

Knijp regelmatig de toppen uit (daarover zo meteen meer), zo blijft de plant compact en blijft hij nieuwe blaadjes maken.

Basilicum is geen probleemzoeker, maar jonge plantjes zijn wel kwetsbaar.

Let vooral op:

• slakken, die dol zijn op jong blad

• koude nachten, vooral in het voorjaar

• te natte grond, wat wortelproblemen kan geven

Bescherm jonge planten goed en wees geduldig met uitplanten. Te vroeg buiten zetten is de meest gemaakte fout.

Oogsten is bij basilicum geen eindpunt, maar een manier om de plant sterker te maken.

• zodra de plant 6 blaadjes heeft, knijp je de twee bovenste blaadjes weg

• de plant maakt daarna zijtakken

• telkens een zijtak 6 tot 8 blaadjes heeft, oogst je opnieuw de top

Op die manier kan je tot ongeveer 100 dagen blijven plukken. Regelmatig oogsten houdt de plant jong en vol.

Vers geoogst brengt basilicum je het meeste in vervoering, maar je kan het ook bewaren voor later.

Dat kan op verschillende manieren:

• drogen en bewaren in een goed afgesloten pot

• invriezen in ijsblokjes, eventueel met wat water

• zo snel mogelijk verwerken in de keuken

Wie de smaak wil bewaren, kiest meestal voor invriezen.

Basilicum is een kruid dat je bijna vanzelf blijft gebruiken:

• vers over tomaat en mozzarella

• verwerkt in pesto

• fijngehakt door sauzen en salades

Hoe vaker je oogst, hoe meer het kruid blijft groeien. Een win-winsituatie.

Ik hoop dat ik je met deze kweekgids heb doen dromen van die Italiaanse steegjes waar de geur van basilicum je al van ver tegemoetkomt. Met wat warmte, aandacht en regelmatig plukken haal je dat gevoel gewoon naar je eigen tuin, terras of keukenraam.

En als je merkt dat goed zaad, degelijke potten of handig zaaimateriaal het verschil maken, dan vind je bij Plukkers.com alles wat wij zelf ook met plezier gebruiken.

Veel plezier in de tuin en geniet van elke geplukte blaadje.